“Ankamasino amin’ny fahamarinana izy ireo. Ny Teninao no fahamarinana” (Jo 17, 23)
Ry kristianina sy
vahoaka Malagasy tsy ankanavaka,
Avy nankalaza ny
Fanandratana manetriketrika ho Olontsambatra an’i Frera Raphael Louis Rafiringa
isika mianakavy . Vanim-potoan-dehibe ho an’ny fiangonana sy ny hoan’ny
firenena Malagasy izany.
Mahafaly anay Ray
aman-dreny ato amin’ny Fivondronam-ben’ny Eveka ny mifampizara amintsika mianakavy
, amin’ny alalan’ity Hafatra ity, ny toe-po amam-panahy navelan’ity
Olontsambatra ity. Zary loharanom-pahasoavana hoan’ny Fiangonana sy ho antsika
mpiray tanindrazana aminy, .
Koa satria efa natsangan’ny Fiangonana ho
olontsambatra izy dia azontsika raisina ho mpiaro ny firentsika sy ho
fakan-tahaka mahatoky.
Maro ireo
toe-panahy nampiavaka azy . Tsy ho voatanisa eto daholo ireny . Tianay ho
soritana manokana ireto ohatra velona ireto izay mifandraika betsaka amin’ny
fiainantsika ankehitriny .
Olon’ny finoana izy, nifikitra tamin’i Kristy
“Nangatahako
tamin’Andriamanitra hatramin ny ela mba ho tonga olomasina aho, tsy ho ahy, fa mba ho voninahiny sy ho
fanavotana ny namana..ary vononona tanteraka tamin’izany aho. Koa ny andro
mialoha ny Noely 1915, tamin’ny 6,30 hariva tonga nisambotra ahy ny polisy ka
nitondra ahy tany amponja. Ny fihetsiham-poko voalohany nony niditra ny fonja
aho dia ny fisaorana an’Andriamanitra, satria nampiombona ahy tamin’i Jesoa
Kristy Zanany izy, sy tamin’ireo olomasina nijaly tany amponja” (taratasy 2
/3/1916)
Nandalina ny
finoana marina Rafaely Rafiringa, ka izany finoana izany no nitondra azy
hahafantatra sy hifikitra amin’i Kristy Lalana , Fahamarinana ary
Fiainana . Io fahazavana avy amin’i Kristy io, nampian’ny fitiavam-bavaka, no
nanentana ny fiainany. Tsy niamboho adidy izy fa nandray
an-tanana ny fiangonana nandalo fotoan-tsarotra, tamin’ny ireo fandroahana
in-droa miantoana ny misionera. Ny fitokisany ny herin’ny Fanahy Masina tao
aminy koa no nahasahiany namelona sy niahy ny fiangonana teto Madagasikara
niaraka tamin’ny Victoire Rasoamanarivo sy ny “Union Catholique” ary ireo
mpiara-miasa rehetra akaiky azy. Nirotsaka am-perinasa tanteraka izy teo
amin’ny fiaraha-monina: niahy ny sahirana sy ny voafonja, ary ireo marary
hoditra. Mba hiarovany ny zon’ny madinika voahosihosy dia sahiny ny nanaitra ny
manampahefana. Voatery niatrika fitsarana izy tamin’izany.
“Katolika anankiray tandindomindoza mety
hahavery ny fanahiny no ho vonjena; koa hijoro aho hiaro azy. Misy ny
lalàna , ka tsy maintsy misy mpitsara hampihatra azy. Raha miala eto aho, nefa
tsy mahazo rariny, henoy tsara. Fantatro Manjakamiadana misy ny Mpanjakavavy.
Any indray isika no hifankahita”
Tsy amin’izao
vanim-potoana misy “krizy” izao ve no tokony hijoroan’ireo
manam-pinoana ho apôstoly hiady amin’ny fitiavan-tena sy hitodika
amin’ireo niangaran’ny vintana?Tsy izao ve no fotoana hanehoantsika ny
fifankatiavana sy fifanampiana araka ny takian’ny fahazavan’ny Evanjely ?
Tsy izao ve no fotoana hiarovana ny zo sy hasina ary ny ain’ny
olombelona?
Olona nahay mampihavana izy :
Olon’ny fihavanana
Rafiringa, nahay nihaino ny hevitry ny hafa ary nankato ny
fifanakalozan-kevitra ; nampifanatona ny katolika sy ny protestanta
nifandrafy , nijoro ho mpanelanelana teo amin’ny mpitondra mahefa sy ny vahoaka
madinika; mba hanjakan’ ny rariny sy ny hitsiny : izany no
nimasoany.
« Isanandro
vaky aho dia mbola nandray ireo karazan’olona samy hafa te-hifampinika
amiko : na lehilahy na vehivavy, na zoky olona na tanora na ankizy, ireo
malaza ho manam-pahaizana eto amin’ny firenena sy ireo tsy nandia fianarana,
ireo migoka hasambarana amin’ny fiainana sy ireo fadiranovana » (taratasy 26 avril
1886)
Tena ilain’ny
firenentsika tokoa ny fampihavanana ankehitriny.Mila olona mahay mampihavana
toa azy izao vanin’androntsika izao . Satria tsy azontsika odian-tsy hita
ireo zava-misy niainantsika, indrindra nanomboka tamin’ity taona 2009 ity
: fanaovana an-kilabao ny hafa , fanarabiana an’ireotsy mitovy
hevitra amin’ny tena, fifampiandaniana sy fisaraham-bazana. Vokatr’izany , maro
ny fanana simba ,maro ny aina nafoy. Tandindomin-doza ilay Fihavanana malagasy
Sambatra izay tiia fihavanana fa hantsoina hoe zanak’Andriamanitra
(Mt 5
Kintan’ny fanabeazana
Relijiozy Relijiozy nahay
nitsinjo manokana ny fanabeazana kristianina izy ary tsy nikely soroka tamin’ny
fiarovana sy fampivoarana ny sekoly katolika:
“Ny
fiahiana ny sekolin’ny zazalahy sy ny zazavavy no adidy sy andraikitra
noraisiko voalohany; ary saika ny andro manontolo no laniko tamin’izany. Teo
koa ny fitantanana ny kilasy mandry anankiroa... Nitety trano ho azy ireo aho
isanandro hangataka fitafiana sy ny sakafo ... “
Nataony
vaindohan-draharaha ny fandalinam-pinoan’ireo tanora nobeaziny. Na izany aza
anefa tsy nanosi-bohon-tanana ireo tanora rehetra nila toro-hevitra taminy izy
na inona finoana nananany, na avy aiza fiaviany.
Amin’ny maha mpanabe
nahay nanentana ny vahoaka azy, ireo mpianatra efa nahay dia nirahiny
hampianatra ny hafa tany ambanivohitra.Ny tanjona nokendreny tamin’izany ?
Ny hampifandraisana ny mponina eto amin’ny firenena mba tsy hisian’ny
fanavakavahana sy ny tsy fitoviana.
Mametra-panontaniana
amintsika ray aman-dreny, mpanabe sy tompon’andraikitra ankehitriny àry io
ezaka nataon’i Frera Rafiringa io. Marobe ireo zaza Malagasy mbola tsy
mandia sekoly; toraka izany ireo tanora toa tsy misy mpiahy sy
sahirana amin’ny fanomanana ny hoaviny. Nampirisika ny ray amandreny izy
amin’izany
« Tamin’ireo
fitsidihako ny Maintimolaly,dia nangataka fivoriana tamiko ireo efa
manan-janaka mba hampianarana azy ny fomba fanabeazana ny zanany....Isaorako
Andriamanitra fa mandray andraikitra amin’ny ny fanabeazana ny zanany ireo
Maintimolaly efa niteraka...Koa hifanaraka sy hifanampy ary isika misionera
sy ray amadreny hanomezana fanabeazana feno ny zanatsika : fanabeazana
ara-batana, ara-tsaina, ara-moraly, kristianina, malagasy, amin’ny maha olona
sy mpiara-belona »
Mila fiarahamidinika sy
fiaraha-mandamina ny fanabeazana eto amin’ny firenentsika, raha tiana ny tena
hitsinjo ny taranaka malagasy
Nanandratra ny maha-malagasy sy kolon-tsaina malagasy
Nataony ho zava-dehibe ny
fahalalana sy fandalinana ny vakoka sy ny kolontsaina malagasy, ary niezahany
ny hanavao sy hanatsara azy hatrany. Maro ny asa soratra navelany. Nandrianiny
ny fiteny malagasy nanehoany ny talenta tao aminy toy fahaizana mandahan-teny
sy ny fanoratana ny tantaram-pirenena. Maro koa asa-soratra vitany manandratra ambony
ny fitiava-tanindrazana. Isan’ny nisamborana azy izany
Amin’izao andron’ny
fanatontoloana izao dia manainga antsika mianakavy ny ohatra nomen’ity
Olontsambatra ity mba hiarovantsika ny maha-malagasy antsika ary hahaizantsika
hisivana sy hifantina ireo karazan-kolon-tsaina vahiny mila hanempotra
antsika.
Reharehantsika Malagasy ny fananana
olon-tsambatra
Efatra izao ireo
olontsambatra voninahitry ity Nosintsika ity! Samy niaina ny
antson’Andriamanitra teo amin’ny seha-piainany nisy azy avy: Beyzym sy Jacques
Berthieu, Pretra; Victoire Rasoamanarivo, lahika; ary izao Rafaely Louis
Rafiringa, relijiozy. Toko telo mahamasa-nahandro mampijoro ny
Fiangonana.
Mampisaotra
an’Andriamanitra izao androm-pahasoavana sy tso-drano izao. Mpiray
tanindrazana amintsika Frere Raphaël Louis Rafiringa no nasandratra ho
olontsambatra, ka ny oham-piainany sy ny vavaka ataony anie hanampy
antsika rehetra hizotra amin’ny lalam-pahamarinana sy fahazavana marina
araka ny Evanjely. Vavaka nataony:
Tompo
ô, làlana sarotra ny mankany aminao, kanefa ianao tsy mandrara ny làlana
voaravaka raha mampiverina any aminao, ary tsy dia sakelidalana sarotra mianika
tendrombohitra mideza foana no iverenan’ny ondry nania ao amin’ny
valan’ondrinao
Hoderaina
hatrany anie ny anaranao.. fa mbola hisy pretra, relijiozy lahy,
relijiozy vavy, mpivady krstianina masina ary misionera masina hipoitra
amin’ity firenena ity”
Enga anie ity
Olontsambatra Raphaël Louis Rafiringa ity hanohy any an-danitra any ny vavaka
nataony ho an’ny firenena malagasy. Ary i Masina Maria Renin’ny Apostoly sady
mpiaro manokana an’i Madagasikara koa anie hivavaka ho antsika tsy handraraka
ilo mby an-doha.
Dia mitso-drano anareo ao
amin’i Jesoa Kristy, izahay Ray aman-dReninareo. Hirotsaka amintsika mianakavy
anie ny fahasoavana sy ny Fanahin’izy Tompo.
Ny Fiombonam-ben’ny Eveka
eto Madagasikara.